Xuất Nhập Khẩu Chính Ngạch Và Tiểu Ngạch: Nên Chọn Hình Thức Nào?

Tìm hiểu chi tiết về xuất nhập khẩu chính ngạch và tiểu ngạch, so sánh hai hình thức, rủi ro từ tiểu ngạch và gợi ý lựa chọn phù hợp cho doanh nghiệp.

1. Xuất nhập khẩu chính ngạch là gì?

Xuất nhập khẩu chính ngạch là một hình thức giao thương quốc tế tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật và chuẩn mực thương mại của các quốc gia liên quan. Đây là phương thức hợp pháp dành cho mọi đối tượng, từ cá nhân đến doanh nghiệp, với điều kiện đáp ứng đủ các yêu cầu tài chính và pháp lý. Hình thức này áp dụng cho các quốc gia có quan hệ thương mại song phương và có chung đường biên giới. 

Tại Việt Nam, các quốc gia như Lào, Campuchia, Trung Quốc thường thực hiện nhập khẩu chính ngạch với nước ta. Trong quá trình giao dịch, hai bên sẽ ký kết hợp đồng kinh tế hoặc thương mại, tuân thủ các điều khoản theo thông lệ quốc tế và các thủ tục khai báo hải quan minh bạch. Điều này không chỉ đảm bảo tính pháp lý mà còn giúp giảm thiểu rủi ro trong thương mại quốc tế.

2. Xuất nhập khẩu tiểu ngạch là gì?

Xuất nhập khẩu tiểu ngạch là hình thức giao thương, mua bán hàng hóa giữa người dân sinh sống tại khu vực biên giới của hai quốc gia có đường biên giới liền kề. Tại Việt Nam, hình thức này phổ biến ở các tỉnh giáp ranh với các nước láng giềng, như Quảng Ninh, Lạng Sơn, Lào Cai, và một số khu vực khác gần cửa khẩu.

Xuất nhập khẩu tiểu ngạch được nhiều thương lái lựa chọn nhờ vào thủ tục đơn giản, nhanh gọn và chi phí vận chuyển thấp, đáp ứng nhu cầu buôn bán nhỏ lẻ và tiêu thụ hàng hóa nhanh chóng.

Tuy nhiên, khi tham gia hình thức này, các cá nhân và thương lái vẫn cần tuân thủ quy định của cơ quan quản lý nhà nước. Các mặt hàng phải đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, kiểm dịch động thực vật, an toàn vệ sinh thực phẩm và các yêu cầu khác trước khi được thông quan. Điều này giúp đảm bảo hàng hóa lưu thông hợp pháp và đáp ứng các yêu cầu bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

3. So sánh xuất nhập khẩu chính ngạch và tiểu ngạch

Cả xuất nhập khẩu chính ngạch và tiểu ngạch đều là những hình thức giao thương được pháp luật cho phép. Tuy nhiên, hai hình thức này có sự khác biệt rõ rệt về phương thức vận chuyển, loại hàng hóa, giá trị giao dịch, và thủ tục, thuế.

3.1. Hình thức vận chuyển

• Xuất nhập khẩu tiểu ngạch:
  Chủ yếu sử dụng đường bộ để vận chuyển hàng hóa. Đây là lựa chọn phổ biến vì hàng hóa trong giao dịch tiểu ngạch thường được trao đổi giữa cư dân hai nước tại khu vực biên giới. Sau khi hoàn tất kiểm tra, hàng hóa thường được vận chuyển bằng xe tải qua các cửa khẩu nhỏ hoặc đường mòn biên giới.

• Xuất nhập khẩu chính ngạch:
  Hàng hóa thường có giá trị lớn và được vận chuyển qua các cửa khẩu quốc tế hoặc cảng biển lớn. Phần lớn hàng hóa này được đóng trong container để đảm bảo chất lượng và an toàn trong quá trình vận chuyển. Các phương thức vận tải phổ biến là đường biển và đường hàng không. Doanh nghiệp phải nộp nhiều loại thuế và phí để thông quan hàng hóa.

3.2. Loại hàng hóa

• Hàng hóa tiểu ngạch:
  Thường là các mặt hàng có giá trị thấp và phục vụ tiêu dùng như quần áo, mỹ phẩm, nông sản, và các sản phẩm thiết yếu. Những mặt hàng này thường được giao dịch theo quy định của pháp luật về số lượng nhỏ lẻ.

• Hàng hóa chính ngạch:
  Bao gồm các sản phẩm có chất lượng cao, giá trị lớn, hoặc những mặt hàng đặc thù như thực phẩm dễ hỏng, sản phẩm công nghệ cao, hoặc các loại máy móc. Những hàng hóa này thường có giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. 

3.3. Giá trị giao dịch

• Xuất nhập khẩu tiểu ngạch:
  Bị giới hạn bởi quy định về số lượng và giá trị hàng hóa trong mỗi lần giao dịch. Điều này khiến hình thức này phù hợp hơn với các nhà kinh doanh nhỏ hoặc giao dịch mang tính thời vụ.

• Xuất nhập khẩu chính ngạch:
  Không có giới hạn về số lượng hoặc giá trị hàng hóa cho mỗi lần giao dịch, miễn là hàng hóa đó đáp ứng các quy định pháp luật. Doanh nghiệp có thể nhập khẩu số lượng lớn nhằm tối ưu chi phí và đáp ứng nhu cầu sản xuất, kinh doanh.

3.4. Thủ tục và thuế

• Nhập khẩu tiểu ngạch:
  Thủ tục đơn giản hơn, bao gồm:

  • Tờ khai hàng (HQ7A, HQ7B).

  • Giấy chứng minh cư dân biên giới.

  • Giấy phép kinh doanh xuất nhập khẩu tiểu ngạch do UBND cấp tỉnh cấp.
    Các thủ tục thông quan, kiểm tra hàng hóa và thu thuế do hải quan tại cửa khẩu quyết định dựa trên hồ sơ cung cấp.

• Nhập khẩu chính ngạch:
  Yêu cầu đầy đủ các giấy tờ pháp lý và chứng từ thương mại, bao gồm:

  • Hợp đồng thương mại (Sale Contract).

  • Hóa đơn thương mại (Invoice).

  • Quy cách đóng gói (Packing List).

  • Vận đơn (Bill of Lading).

  • Tờ khai hải quan (Customs Declaration).

  • Giấy chứng nhận xuất xứ (Form E).

  • Chứng nhận kiểm dịch (nếu cần).

  • Hóa đơn vận chuyển và các chứng từ liên quan khác.
    Doanh nghiệp cần nộp thuế nhập khẩu dựa trên loại hàng hóa nhập khẩu và quy định hiện hành. Trong một số trường hợp, hàng hóa còn phải trải qua kiểm tra chuyên ngành trước khi được thông quan.

4. Các sản phẩm thường được xuất nhập khẩu theo hình thức tiểu ngạch

Hình thức tiểu ngạch thường áp dụng cho các mặt hàng tiêu dùng nhanh hoặc có nhu cầu cao tại khu vực biên giới. Một số mặt hàng phổ biến bao gồm:

• Nông sản: Hoa quả, rau củ, gạo, ngô, cà phê, hạt điều, v.v.

• Đồ gia dụng: Quần áo, giày dép, đồ điện tử giá rẻ.

• Thực phẩm: Thịt, cá đông lạnh, đồ ăn nhanh.

• Hàng hóa tiêu dùng hàng ngày: Mỹ phẩm, sản phẩm vệ sinh cá nhân, đồ dùng gia đình.

Những sản phẩm này thường được giao dịch với số lượng nhỏ, luân chuyển nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng địa phương.

5. Những rủi ro từ xuất nhập khẩu tiểu ngạch

Mặc dù có nhiều ưu điểm, hình thức tiểu ngạch cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro:

• Rủi ro pháp lý: Không có chứng từ đầy đủ dễ dẫn đến việc bị truy thu thuế, tịch thu hàng hóa hoặc xử phạt hành chính.

• Chất lượng hàng hóa không đảm bảo: Do thiếu kiểm định, hàng hóa xuất nhập khẩu tiểu ngạch dễ bị pha trộn, giả mạo hoặc không đạt tiêu chuẩn chất lượng.

• Rủi ro giao dịch: Hợp đồng không chính thức, không có cơ chế bảo vệ quyền lợi khi xảy ra tranh chấp.

• Hạn chế về quy mô: Không thể vận chuyển số lượng hàng hóa lớn hoặc lâu dài, dẫn đến khó khăn trong việc mở rộng kinh doanh.

• Ảnh hưởng uy tín doanh nghiệp: Việc sử dụng hình thức này thường không được đánh giá cao trong thị trường quốc tế, làm giảm độ tin cậy với đối tác lớn.

6. Doanh nghiệp nên chọn xuất nhập khẩu chính ngạch hay tiểu ngạch?

Việc lựa chọn giữa xuất nhập khẩu chính ngạch và tiểu ngạch phụ thuộc vào nhiều yếu tố như nhu cầu kinh doanh, loại hàng hóa, ngân sách, và chiến lược phát triển của doanh nghiệp. Mỗi hình thức đều có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với các đối tượng và mục tiêu khác nhau.

Khi nào nên chọn xuất nhập khẩu chính ngạch?

Xuất nhập khẩu chính ngạch là lựa chọn phù hợp cho các doanh nghiệp muốn xây dựng sự ổn định và phát triển bền vững trong hoạt động giao thương quốc tế. Dưới đây là các trường hợp nên ưu tiên hình thức này:

• Xuất khẩu số lượng lớn và dài hạn: Với các doanh nghiệp có nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa thường xuyên, liên tục, và quy mô lớn, chính ngạch giúp đảm bảo sự ổn định trong vận chuyển và giảm thiểu rủi ro pháp lý.

• Cần sự bảo vệ pháp lý và uy tín: Chính ngạch là hình thức giao dịch minh bạch, được pháp luật bảo vệ. Các hợp đồng thương mại quốc tế được ký kết đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên và giúp doanh nghiệp tạo dựng uy tín trên thị trường.

• Hàng hóa có giá trị cao hoặc yêu cầu kiểm định chất lượng: Những mặt hàng như thực phẩm cao cấp, máy móc, thiết bị điện tử, hoặc các sản phẩm cần kiểm tra nghiêm ngặt về tiêu chuẩn an toàn và chất lượng nên được vận chuyển qua chính ngạch để đảm bảo tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật.

• Mở rộng thị trường quốc tế: Doanh nghiệp muốn mở rộng sang các thị trường lớn và khó tính sẽ cần xuất nhập khẩu chính ngạch để đáp ứng yêu cầu pháp lý và tiêu chuẩn chất lượng khắt khe của các quốc gia nhập khẩu.

Khi nào nên chọn xuất nhập khẩu tiểu ngạch?

Tiểu ngạch là lựa chọn phù hợp cho các doanh nghiệp hoặc cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, cần sự linh hoạt và chi phí thấp trong hoạt động giao thương. Các trường hợp nên chọn hình thức này bao gồm:

• Giao dịch nhỏ lẻ, mang tính thời vụ: Tiểu ngạch rất thích hợp cho các giao dịch số lượng nhỏ, phục vụ nhu cầu thị trường biên giới trong thời gian ngắn. Ví dụ: các mặt hàng nông sản theo mùa như trái cây, rau củ.

• Hàng hóa tiêu dùng nhanh hoặc có nhu cầu cao tại khu vực biên giới: Các sản phẩm như quần áo, mỹ phẩm, thực phẩm đóng gói thường được tiêu thụ nhanh tại các khu vực này, phù hợp với đặc điểm luân chuyển của tiểu ngạch.

• Doanh nghiệp mới khởi nghiệp muốn tiết kiệm chi phí: Với chi phí vận chuyển thấp và thủ tục đơn giản hơn so với chính ngạch, tiểu ngạch là giải pháp tốt cho các doanh nghiệp nhỏ hoặc các thương nhân muốn thử nghiệm thị trường trước khi đầu tư lớn.

• Giao thương ở khu vực biên giới: Hình thức này đặc biệt phổ biến và hiệu quả ở các tỉnh biên giới, nơi hàng hóa dễ dàng vận chuyển qua các cửa khẩu phụ hoặc đường mòn.

Lựa chọn hình thức xuất nhập khẩu phụ thuộc vào chiến lược và định hướng phát triển của doanh nghiệp. Nếu bạn muốn xây dựng thương hiệu lâu dài, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và mở rộng thị trường, chính ngạch là lựa chọn hàng đầu. Trong khi đó, nếu bạn kinh doanh nhỏ lẻ, cần sự linh hoạt và chi phí thấp, tiểu ngạch vẫn là một giải pháp phù hợp trong một số trường hợp nhất định.

Tuy nhiên, để phát triển bền vững và giảm thiểu rủi ro, các doanh nghiệp nên hướng tới xuất nhập khẩu chính ngạch, bởi đây không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là chìa khóa để nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.

Nếu doanh nghiệp cần tìm kiếm một đối tác uy tín và chuyên nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, hãy liên hệ với LATAS để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ tốt nhất. Chúng tôi cam kết mang lại cho khách hàng những giải pháp tối ưu và hiệu quả nhất, giúp bạn an tâm trong mọi giao dịch quốc tế.

HÃY ĐỂ CHÚNG TÔI TRỞ THÀNH PHÒNG XUẤT NHẬP KHẨU THU NHỎ TRONG DOANH NGHIỆP CỦA BẠN!